بررسی تأثیر روش‌های مختلف خشک کردن و ترکیب‌های افزودنی بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی عصاره گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)

خشک کردن یکی از مراحل اصلی در فرایند پس از برداشت گیاهان دارویی است که نقش مهمی در کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف خشک کردن شامل آون (40 و 80 درجه سانتی‌گراد) و خشک‌کن پاششی (120 درجه سانتی‌گراد) در حضور کمک خشک‌کن‌های مالتودکسترین (M)، مالتودکسترین و پکتین سیب (M+P) و بدون کمک خشک‌کن، آزمایش‌هایی بر روی عصاره گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. پس از خشک کردن نمونه‌ها صفاتی همانند جریان‌پذیری پودر حاصل، شاخص‌های رنگی پودر شامل روشنی-تیرگی (L*)، قرمزی (a*)، زردی (b*)، Chroma (شاخص اشباع)، Hue (زاویه رنگ غالب) و برخی خواص فیتوشیمیایی مانند محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی ارزیابی شدند. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار روش‌های مختلف خشک کردن بر روی صفات اندازه‌گیری شده بود. پودرهای خشک شده به‌وسیله آون در دو دمای 40 و 80 درجه سانتی‌گراد نسبت به سایر تیمارها از جریان‌پذیری خوبی برخوردار بودند. بیشترین مقدار L* در تیمار خشک شده (M) با مقدار 76.61 و کمترین مقدار این شاخص در تیمار خشک شده با آون در دمای ºC80 با مقدار 24.36 مشاهده شد. بیشترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک‌ شده با (M+P) به‌ترتیب با مقدار 19.72 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه و 73.16% مشاهده شد. کمترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک شده با خشک‌کن پاششی و بدون کمک خشک‌کن به‌ترتیب با مقادیر 4.11 و 10.41 مشاهده شد. بیشترین مقدار فلاونوئید کل در تیمار M)) با مقدار 1.487 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده و نظر به اهمیت ترکیب‌های فیتوشیمیایی گیاه بادرشبو، روش خشک کردن (M+P) به‌دلیل حفظ بیشتر ترکیب‌ها قابل توصیه است.